Rubbergranulaat: nieuw hoofdstuk of wordt het boek gesloten?

‘Advocaten dreigen met rechtszaak over rubberkorrels in kunstgras’, kopte het AD op 17 februari 2017. Volgens advocaat De Witte zouden gemeenten – vanwege de onduidelijkheid omtrent de mogelijke gezondheidsgevaren – het rubbergranulaat van gemalen autobanden moeten vervangen door een veilig infillmateriaal. In mijn optiek zijn gemeenten op dit moment niet verplicht om tot vervanging over te gaan. Zij mogen vertrouwen op de rapporten van RIVM en Echa.

Oproep tot vervanging

De advocaat doet een oproep tot vervanging van het rubbergranulaat van gemalen autobanden na de publicatie van het rapport van het RIVM en de (tweede) tv-uitzending van Zembla over de gezondheidsrisico’s van rubbergranulaat van gemalen autobanden. Hij stelt dat het voorzorgsbeginsel is geschonden en dat gemeenten beschermingsmaatregelen moeten nemen.
Een beroep op het schenden van het voorzorgsbeginsel zal mijns inziens niet slagen, gelet op de nu beschikbare rapporten.

Zembla en rapport RIVM

Kort voor de kerst concludeerde het RIVM al dat voetballen op kunstgras dat ingestrooid is met rubbergranulaat veilig is:
RIVM concludeerde (p. 40) in het rapport:
‘De resultaten van dit onderzoek geven aan dat sporten op kunstgrasvelden met rubbergranulaat veilig is. Het risico voor de gezondheid van sporten op deze kunstgrasvelden is praktisch verwaarloosbaar. Rubbergranulaat bevat weliswaar schadelijke stoffen, maar deze stoffen komen slechts in beperkte mate vrij uit het rubbergranulaat na inslikken, bij huidcontact of door verdamping bij warm weer.’

In de uitzendingen van Zembla van 5 oktober 2016 en 15 februari 2017 kwam naar voren dat er bij enkele onderzoekers twijfel is ten aanzien van de gezondheidsrisico’s bij de toepassing van rubbergranulaat als infill op kunstgrasvelden. In de laatste uitzending van Zembla wordt getwijfeld aan de conclusies in het rapport van het RIVM. Er wordt daarbij verwezen naar wetenschappelijk onderzoek met zebravisjes en embryo’s. Volgens de directeur van het RIVM kunnen geen conclusies worden getrokken ten aanzien van humane effecten van dit onderzoek.

Ook Echa – een agentschap van de EU – heeft eind februari 2017 in zijn rapport geconcludeerd dat rubbergranulaat veilig is. Echa concludeerde dat er weinig risico’s kleven aan het sporten op kunstgrasvelden die zijn ingestrooid met rubbergranulaat van gemalen autobanden.
Dit blijkt onder meer uit de volgende conclusie van Echa:

‘ECHA concludes that there is at most a very low level of concern from exposure to recycled rubber granules:
1) In the studies that ECHA has evaluated the concentrations of PAHs in recycled rubber granules have normally been well below the limit values set in the REACH restriction relevant for such mixtures. The studies covered approximately 50 samples from new recycled rubber granules and several hundreds of samples taken from more than 100 fields. The samples were from different Member States, e.g. from Finland, Italy, the Netherlands, Portugal and the United Kingdom. In addition, ECHA received studies from industry, which investigated PAHs from different fractions of tyres. It is important to note, however, that if the concentration of PAHs would be as high as the generic limit for mixtures supplied to the general public defined in REACH, the level of concern would not be low.
The concern for lifetime cancer risk for players and workers is very low given the concentrations of PAHs typically measured in recycled rubber granules in the EU. ……’

Vertrouwen

Clubs, gemeenten en sporters moeten kunnen vertrouwen op de rapporten van de twee gerenommeerde overheidsinstituten. De rapporten van het RIVM en Echa zeggen dat sporten op kunstgrasvelden die zijn ingestrooid met rubbergranulaat veilig is.
Dat gemeenten en clubs voor vervanging moeten zorgdragen, kan op basis van deze rapporten – en dus de stand van de wetenschap – niet worden verwacht. Het is bovendien geen taak van gemeenten en clubs om het onderzoek nog eens over te doen. Gemeenten en clubs die nu vragen of verzoeken om vervanging en/of schadevergoeding krijgen vanwege gezondheidsrisico’s, kunnen deze verzoeken afwijzen in mijn optiek.

Het feit dat er volgens sommige onderzoekers wel sprake is van een gezondheidsrisico, betekent niet dat er meteen hoeft te worden getwijfeld aan de rapporten van het RIVM en Echa. Vooralsnog is er geen bewijs dat er gezondheidsrisico’s zijn, zoals ook wordt bevestigd door de directeur van het RIVM tijdens de tweede uitzending van Zembla.

Boek is nog niet dicht

Volgens Echa wordt er nu overigens in de Verenigde Staten onderzoek verricht naar rubbergranulaat van gemalen autobanden. De resultaten worden eind 2017 verwacht. Als deze onderzoeksresultaten er zijn, dan wordt het rapport van Echa geëvalueerd en kan er volgens Echa alsnog anders worden geconcludeerd. Indien de Amerikanen eind dit jaar tot nieuwe inzichten komen, zal dat mogelijk leiden tot een aangepaste visie van Echa en het RIVM.
Het boek over de gezondheidsrisico’s is hiermee dus nog niet definitief gesloten.

Maatregelen voor gemeenten, clubs en marktpartijen

Echa adviseert ondanks de lage risico’s wel maatregelen te nemen vanwege enkele onzekerheden in het onderzoek. Gemeenten en clubs moeten zich er onder meer van vergewissen dat het rubbergranulaat in de kunstgrasvelden zeer lage concentraties paks en eventuele andere gevaarlijke stoffen bevat.
Daarnaast dient op een begrijpelijke manier informatie te worden verstrekt over de aanwezige paks en andere stoffen in het kunstgrasveld.
Het advies van Echa voor de sporters is dat zij zich na afloop van een training goed moeten wassen. Wanneer rubbergranulaat van gemalen autobanden is toegepast in een indoorsporthal, zal er gezorgd moeten worden voor voldoende ventilatie.
Ook adviseert Echa de marktpartijen kortgezegd om richtlijnen te ontwikkelen voor het testen van rubbergranulaat.
Gemeenten en clubs doen er verstandig aan om informatie in te winnen over het toegepaste rubbergranulaat én om gebruiksregels op te stellen voor de sporters, zodat de veiligheid kan worden geborgd. Daarnaast dienen gemeenten en clubs bij het aanbesteden van velden rekening te houden met de adviezen van Echa. Zij kunnen bijvoorbeeld in de vraagspecificatie eisen stellen aan de hoeveelheid paks en de door de marktpartij aan te leveren informatie.

Dit bericht is eerst verschenen op Fieldmanager.nl