Politiek verstoppertje bij de evaluatie van Aanbestedingswet 2012
]Op 20 januari 2015 beantwoordde minister Kamp vragen van het Tweede kamerlid Ziengs over kostenefficiëntie en lastenluwe toepassing van de aanbestedingsregels die hij stelde in het kader van de evaluatie van de Aanbestedingswet 2012.
Auteur: Anja van den Borne
Ziengs stelde het welbekende probleem van de gebrekkige communicatie tussen opdrachtgever en inschrijvers tijdens de aanbestedingsprocedure – over de specificaties van de opdracht – aan de kaak. Uit de vragen leid ik af dat het Ziengs te doen is om oplossingen die ervoor zorgen dat vooraf wordt gekozen voor de beste oplossing én dat er achteraf niet teveel wordt betaald.
Minister Kamp reageerde in zijn brief op de vragen, maar het antwoord bleef uit. Zo reageerde de minister op de vraag van Ziengs of de minister bekend is met de signalen over gebrekkige communicatie tijdens de aanbestedingsprocedure, dat er mogelijkheden zijn om te communiceren tijdens een marktconsultatie en nota van inlichtingen. Bij de evaluatie van de Aanbestedingswet 2012 zouden – in onderzoeken naar ervaringen in de markt – eventuele problemen over gebrekkige communicatie naar voren kunnen komen.
Korte weergave van vraag en antwoord
Nr. | Vraag Ziengs | Antwoord Minister Kamp |
1 | Bent u bekend met de signalen over gebrekkige communicatie tijdens de aanbestedingsprocedure? | Er zijn mogelijkheden om te communiceren, door marktconsultatie en nota van inlichtingen. |
2 | Bent u bereid om aandacht te besteden aan de gevaren van over- en onderspecificatie van opdrachten en het stellen van onmogelijke eisen door aanbestedende diensten, in relatie tot de mogelijkheden en stimulansen voor aanbieders om de aanbestedende dienst voor gevaren te waarschuwen? Kan functioneel specificeren daarbij helpen? | Bij de evaluatie van de Aanbestedingswet 2012 zouden – in onderzoeken naar ervaringen in de markt – eventuele problemen over gebrekkige communicatie naar voren kunnen komen. |
3 | Hoe kijkt u aan tegen het leveren van inbreng vanuit de markt en hoe kwalificeert u de benutting van de instrumenten als de vragenronde, de marktconsultatie en de concurrentiegerichte dialoog? | Ondernemers zouden hun visie over over- of onderspecificatie dan naar voren kunnen brengen. |
4 | Hoe kunnen stimulansen of verplichtingen worden ingebouwd in het aanbestedingsproces zodat er melding wordt gemaakt wanneer een opdracht functioneel of technisch niet haalbaar is en/of tegenstrijdige eisen bevat? Is een gedragscode een oplossing? | Marktconsultatie en nota van inlichtingen zijn instrumenten waarmee gebreken in de specificatie kunnen worden gesignaleerd. Bij onredelijke eisen en wanneer de opdrachtgever deze eisen niet wenst aan te passen, zou het inwinnen van advies bij de Commissie van Aanbestedingsexperts een oplossing zijn. |
Mijn visie is als volgt:
- In het antwoord wordt de focus gelegd op het huidige instrumentarium: er wordt keurig opgesomd welke instrumenten de Aanbestedingswet 2012 biedt, maar gaat voorbij aan de (slechte) werking daarvan.
- Daarmee wordt de problematiek van de gebrekkige communicatie – die blijkbaar in de afgelopen jaren niet op te lossen is met inlichtingenrondes en marktconsultaties – volledig ontkend. Het meest bekende voorbeeld daarvan is de Fyra, waarbij consultaties en inlichtingenrondes niet hebben gezorgd voor de beste oplossing voor een redelijke prijs!
- De praktijk is dat de juiste informatie niet wordt verstrekt: dat kan aan de instrumenten liggen, maar natuurlijk ook aan de belangen tijdens de aanbesteding. Een inschrijver zal bijv. informatie niet prijs geven als hij een andere inschrijver daarmee in een voordeliger positie brengt.
- Het probleem zou mijns inziens niet alleen moeten worden opgelost met een onderzoek naar ervaringen in de markt. Het is immers ook een groot probleem voor de overheid zelf: zij wil toch niet teveel betalen? Er zal een fundamentele oplossing moeten komen, waarbij zoals Ziengs het zegt een verspilling van belastinggeld wordt voorkomen. Of daar een gedragscode bij helpt betwijfel ik, omdat het belang van iedere inschrijver is om de aanbesteding te winnen. Oplossingen voor het probleem van gebrekkige communicatie die wél werken verschijnen later dit jaar in mijn proefschrift.
Oproep aan de markt én overheid
Gelet op de antwoorden van de minister, waarbij de problematiek volledig wordt ontkend, roep ik alle marktpartijen en overheid op om bezwaren te uiten tegen de huidige gang van zaken, nl. de slechte communicatie. Iedere marktpartij wil toch een eerlijke kans hebben om zijn product aan de overheid aan te bieden en daarvoor een redelijke prijs te ontvangen? En de overheid wil toch kunnen kiezen voor het beste product tegen een redelijke prijs?